Małe Pułkowo - historia

W odróżnieniu od pobliskiego Pułkowa Wielkiego położone nad rzeczką Strugą Małe Pułkowo przez kilka stuleci swego istnienia było własnością prywatną. Już w 1306 r. jako dziedzic osady wymieniany jest rycerz Franciszek, a na przełomie XIV / XV w. Pułkowo należało do rodu Rogalów, z którego wywodził się założyciel Towarzystwa Jaszczurczego-Mikołaj z Ryńska
W Małym Pułkowie (Cleyne Palcow) Rezydował brat Mikołaja Ryńskiego Jan także jaszczurowiec. W 1410 r. po bitwie grunwaldzkiej Jan z Pułkowa i Mikołaj z Pilewic opanował krzyżacki zamek w Kowalewie Pomorskim i oddali go Jagielle. Za ten czyn Mikołaj z Pilewic został potem stracony, a Jan z Małego Pułkowa wraz z innymi członkami Towarzystwa musiał uchodzic do Polski. Pokój toruński z 1411 r. gwarantował im bezpieczeństwo, więc wrócili do swych siedzib, lecz nie na długo. W maju 1411 r. Krzyżacy aresztowali Mikołaja z Ryńska, aby go wkrótce ściąć w Grudziądzu. Ostrzeżony przez przyjaciół dziedzic Pułkowa zdażył zbiec przed pogonią i uratować głowę w Polsce.
Krzyżacy nie mogąc wywrzeć krwawej zemsty wypędzili żonę z dziećmi, a majątek skonfiskowali. Jan z Pułkowa nigdy już nie wrócił do swej siedziby, zmarł na wygnaniu. Krzyżacy założyli tu folwark podległy konturom kowalewskim i dopiero w kilka lat później rodzina odzyskała posiadłość.
Fryderyk z Pułkowa, potomek Jana, w 1440 r. znalazł się wśród założycieli Związku Pruskiego. W 1453 r. przywilej na wioskę otrzymał Dawid Galczewski wywądzący się z niedalekiego Galczewa.
Nawet podczas pruskiego zaboru, dzięki władającym posiadłością w ciągu XIX w. rodzinom Wysockich i Wierzbickich, miejscowość zachowała Polski charakter. Za czasów Ludwika Wierzbickiego Małe Pułkowo liczyło 168 mieszkańców, w tym tylko 5 niemieckich kolonistów. Majątek ziemski kwitł, obejmował 830 ha i przynosił prawie 6 tys. marek czystego dochodu z gruntów.

Mile widziane komentarze